شناسایی موانع خانوادگی مؤثر بر پرسشگری دانش آموزان دوره ابتدایی

شناسایی موانع خانوادگی مؤثر بر پرسشگری دانش­‌آموزان دوره ابتدایی علی حیاتی1 دکتر علیرضا عصاره2 دکتر منیژه ذکریایی3 رقیه حیدری4 علی حیدری5 چکیده پرسشگری کودکان سرآغاز  آگاهی و تفکر می­باشد که خانواده در آن نقش اساسی دارد. نگرش بدبینانه و بدون حساسیت نسبت به این مسأله، موجب سرکوب حس پرسشگری کودکان می­‌شود. هدف از این پژوهش، شناسایی موانع خانوادگی مؤثر بر پرسشگری دانش­‌آموزان دوره ابتدایی بود. مطالعه حاضر، مطالعه­‌ای توصیفی- تحلیلی است که با رویکرد اکتشافی اجرا شده است. برای گردآوری داده­‌ها، نمونه‌ای به حجم 427 نفر از میان جامعه آماری  15696 نفری دانش آموزان پایه ششم ابتدایی استان قم با استفاده از جدول کرجسی- مورگان و  با روش نمونه­‌گیری خوشه‌ای چندمرحله ای انتخاب شده است. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق­‌ساخته است. برای بررسی روایی ابزار، پرسشنامه‌­ها در اختیار اساتید دانشگاه و کارشناسان مرتبط قرار داده شد. پس از انجام دادن تغییرات و اصلاحات پیشنهادی، روایی ابزار مذکور تأیید شد و پایایی آن نیز  با روش آلفای کرونباخ 79/0 به دست آمد. داده­‌های پژوهش با نرم افزار SPSS و روش تحلیل عاملی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته­‌ها نشان دادند که عامل «عدم تشویق فرزندان برای پرسیدن سؤال و همراهی نکردن آنان در مسائل علمی» با بار عاملی 2/964 و واریانس تبیینی 19/429درصد، در اولویت اول و «سخت­‌گیری و کنترل شدید فعالیتهای فرزندان در منزل» با بار عاملی 0/755 و 6/086 درصد واریانس تبیینی در اولویت آخر قرار گرفته است. به­‌طورکلی نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که خانواده به مثابه مرکز اصلی اندیشه، تفکر و پرسشگری کودکان نتوانسته است کارکرد و نقش اصلی خود را ایفا کند. ‌کلید واژگان: موانع خانوادگی، پرسشگری دانش آموزان، دوره ابتدایی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ تاریخ دریافت:  95/11/6                       تاریخ پذیرش: 96/10/25 1. دانشجوی دکتری جامعه شناسی، مدرس دانشگاه علمی– کاربردی واحد بهزیستی زنجان، ایران(نویسنده مسئول)[email protected]   2. دانشیار برنامه‌­ریزی درسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران [email protected] 3. استادیار علوم تربیتی، گروه علوم تربیتی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران [email protected] 4. دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام نور تهران، ایران  [email protected] 5. دانشجوی دکتری جامعه شناسی، مدرس دانشگاه فرهنگیان قم، ایران [email protected]